W poprzednim artykule pisaliśmy o zapewnianiu posiłków w miejscu pracy jako sprawdzonej formie dodatkowego świadczenia pozapłacowego. To dobrze odbierany benefit, który zdecydowanie warto włączyć do pakietu benefitów w swojej firmie. Jednak nie każdy zdaje sobie sprawę, że w pewnych szczególnych okolicznościach zapewnienie pracownikowi posiłku nie jest jedynie dobrą wolą pracodawcy, ale przede wszystkim jego obowiązkiem wynikającym z ustaleń Prawa pracy. Kiedy i komu przysługują posiłki regeneracyjne? Już odpowiadamy!
Posiłki regeneracyjne – czym są i komu się należą?
W art. 232 Kodeksu pracy znajdziemy informację, iż:
„Pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom zatrudnionym w warunkach szczególnie uciążliwych, nieodpłatnie, odpowiednie posiłki i napoje, jeżeli jest to niezbędne ze względów profilaktycznych. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, rodzaje tych posiłków i napojów oraz wymagania, jakie powinny spełniać, a także przypadki i warunki ich wydawania”.
Co to w rzeczywistości oznacza? Tyle, że każdy pracownik, o którym mowa w Rozporządzeniu powinien w przeciągu dnia roboczego otrzymywać od pracodawcy darmowy posiłek regeneracyjny oraz napoje profilaktyczne. Czym są posiłki regeneracyjne? To nic innego jak ciepłe posiłki (przeważnie obiady), których zadaniem jest uzupełnienie kalorii spalonych przez pracownika w trakcie wykonywania zadań wymagających od niego wzmożonej aktywności fizycznej lub wykonywanych w szczególnie uciążliwych warunkach. Posiłki te powinny być tak skomponowane, by dostarczać organizmowi „około 50-55% węglowodanów, 30-35% tłuszczów, 15% białek oraz posiadać wartość kaloryczną na poziomie 1000 kcal”.
Posiłek regeneracyjny – dla kogo?
Szczegółowe regulacje odnajdziemy w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów. Podaje ono, że darmowy posiłek regeneracyjny należy się pracownikom w kilku szczególnych okolicznościach:
- gdy w ciągu zmiany roboczej efektywny wydatek energetyczny stanowi u mężczyzn powyżej 2000 kcal i ponad 1100 kcal u kobiet,
- gdy efektywny wydatek energetyczny w ciągu zmiany roboczej stanowi powyżej 1500 kcal u mężczyzn i ponad 1000 kcal u kobiet, w czasie wykonywania pracy
w pomieszczeniach zamkniętych, gdzie temperatura wynosi poniżej 10°C lub wskaźnik obciążenia termicznego wynosi powyżej 25°C,
- gdy wysiłek fizyczny w ciągu zmiany roboczej powoduje wydatek energetyczny rzędu 1500 kcal u mężczyzn i 1000 kcal u kobiet w czasie wykonywania pracy na otwartej przestrzeni w okresie zimowym (1 listopad – 31 marzec),
- wykonującym pracę pod ziemią,
- zatrudnionym przy usuwaniu skutków klęsk żywiołowych i innych zdarzeń losowych.
Napoje profilaktyczne – dla kogo?
Ważne, by pamiętać także o tzw. napojach profilaktycznych. To, jakie napoje powinien zapewniać pracodawca również wynika z treści rozporządzenia. Ich rodzaj i temperatura muszą być dostosowane do warunków w jakich jest wykonywana praca. Oznacza to, że powinny być odpowiednio zimne, gdy mamy do czynienia z wysoką temperaturą i gorące – rozgrzewające w przypadku temperatur niskich. Darmowe napoje przysługują pracownikom:
- w warunkach gorącego mikroklimatu (powyżej 25°C),
- w warunkach mikroklimatu zimnego, gdzie wartość wskaźnika siły chłodzącej powietrza wynosi powyżej 1000,
- pracującym na otwartej przestrzeni, gdy temperatury wynoszą poniżej 10°C lub powyżej 25°C,
- wykonującym pracę, podczas której wydatek energetyczny organizmu stanowi powyżej 1500 kcal u mężczyzn i 1000 kcal u kobiet,
- na stanowiskach, gdzie temperatura przekracza 28°
Warunki wydawania posiłków regeneracyjnych
Rozporządzenie wskazuje, iż kwestie związane ze stanowiskami pracy oraz szczegółowymi zasadami wydawania posiłków i napojów pracodawca powinien ustalać z organizacjami związkowymi lub w przypadku ich braku, po zasięgnięciu opinii przedstawicieli spośród swoich pracowników. Odnajdziemy w nim także wytyczne co do warunków, w jakich posiłki powinny być wydawane – w przeciągu każdego dnia roboczego, w którym pracownicy wykonują zadania uzasadniające ich wydawanie, w trakcie przerw w pracy – po około 3 – 4 godzinach. Napoje z kolei powinny być dostępne dla pracowników w przeciągu trwania całej zmiany. Niezwykle ważne, by pracodawca zapewnił także odpowiednie warunki sanitarne do przygotowania, wydawania oraz spożywania posiłków i napojów regeneracyjnych. No właśnie, a co w przypadku, gdy pracodawca nie ma możliwości przygotowywania lub wydawania posiłków ze względu na miejsce (stanowisko) pracy pracownika lub brak kuchni zakładowej? Pierwszą możliwością jest dostarczenie pracownikowi produktów, z których będzie mógł samodzielnie przygotować posiłek. Nie oszukujmy się jednak, to opcja dość skomplikowana, która wymaga wzmożonego zaangażowania obu stron – pracodawcy i pracownika. Istnieje dużo łatwiejszych rozwiązań. Jednym z nich jest dostawa posiłków przygotowanych przez firmę cateringową, szczególnie polecana, gdy mamy do czynienia z kilkoma takimi pracownikami. Jeśli jest ich w naszej firmie więcej, lepszym pomysłem będzie skorzystanie z usługi profesjonalnego operatora kantyn zakładowych lub inwestycja w stołówkę zakładową. Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o tych rozwiązaniach, sprawdź naszą ofertę lub skontaktuj się z nami! Chętnie odpowiemy na Twoje pytania i wyjaśnimy wątpliwości.